Program „Czyste Powietrze” na nowych zasadach.

31 marca 2025 r. ruszyła nowa odsłona programu Czyste Powietrze. Pomoc została ukierunkowana przede wszystkim w kierunku osób szczególnie narażonych na ubóstwo energetyczne. Zracjonalizowano zasady dofinansowań oraz wzmocniono rolę gmin w programie przez umożliwienie im pełnienia roli operatorów.

Główne priorytety nowego programu to walka z ubóstwem energetycznym, wyeliminowanie tzw. rachunków grozy przez wprowadzenie obowiązkowego standardu energetycznego budynku i racjonalizację wydatków oraz kosztów ponoszonych przez beneficjentów.

Obowiązkowe jest potwierdzenie standardu energetycznego przed i po inwestycji. Warunki najwyższego dofinansowania uzależnione będą od kryterium dochodowego i standardu energetycznego budynku. Uruchomiony zostanie ogólnopolski system operatorów, oznaczający bezpłatne wsparcie dla beneficjentów najwyższego i podwyższonego poziomu dofinansowania. Operatorzy programu, którymi będą przede wszystkim gminy, bezpłatnie pomogą osobom o najniższych dochodach na ścieżce dofinansowania, realizacji przedsięwzięcia i jego rozliczenia.

Dla kogo program Czyste Powietrze?

Nowa odsłona programu skierowana jest do osób fizycznych, które są właścicielami lub współwłaścicielami domu jednorodzinnego lub wydzielonego w nim lokalu mieszkalnego z wyodrębnioną księgą wieczystą. Minimalny okres tej własności musi wynosić 3 lata przed złożeniem wniosku o dofinansowanie (wyjątkiem są sytuacje spadkowe). Na jeden budynek lub lokal mieszkalny można będzie dostać jedno dofinansowanie, a beneficjentem można być tylko raz. Dotacja będzie wypłacana przez WFOŚiGW w całości lub w maksymalnie trzech częściach. Do dofinansowania kwalifikują się inwestycje tylko w tych budynkach, które uzyskały pozwolenie na budowę do 31.12.2020 r.

Dofinansowanie

Program zakłada trzy poziomy dofinansowania według progów dochodowych w gospodarstwie domowym, które zostały podwyższone. Poziom najwyższy – do 100% kosztów kwalifikowanych – obowiązywał będzie przy średnim miesięcznym dochodzie do 1300 zł na osobę w gospodarstwach wieloosobowych lub do 1800 zł w gospodarstwie domowym jednoosobowym oraz dla tych, którzy mają ustalone prawo do jednej z czterech form zasiłku określonych w programie (tj. zasiłku stałego, okresowego, rodzinnego lub specjalnego zasiłku opiekuńczego). Roczny przychód z tytułu prowadzenia przez wnioskodawcę lub małżonka wnioskodawcy działalności gospodarczej może wynosić maksymalnie dwunastokrotność minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Dofinansowanie w najwyższym progu przewidziano tylko dla osób dotkniętych ubóstwem energetycznym, czyli dla właścicieli budynków lub lokali, w których zapotrzebowanie na energię użytkową do ogrzewania wynosi powyżej 140 kWh/m2 rocznie.

Poziom podwyższony – do 70% kosztów kwalifikowanych – obowiązywał będzie przy miesięcznym dochodzie do 2250 zł na osobę lub 3150 zł w gospodarstwach jednoosobowych. Roczny przychód z tytułu prowadzenia przez wnioskodawcę lub małżonka wnioskodawcy działalności gospodarczej może wynosić maksymalnie czterdziestokrotność minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Poziom podstawowy, w którym dotacja wyniesie do 40% kosztów kwalifikowanych, będzie dla tych, których roczny dochód nie przekracza 135 000 zł.

Audyt energetyczny

W ramach programu wprowadzono ponadto wymóg obowiązkowego potwierdzenia standardu energetycznego budynku. Przed realizacją przedsięwzięcia – audyt energetyczny wraz z dokumentem podsumowującym audyt energetyczny (określą, jaki jest stan energetyczny budynku i jakie prace należy wykonać, żeby zmniejszyć zapotrzebowanie na energię do ogrzewania), natomiast po realizacji przedsięwzięcia – świadectwo charakterystyki energetycznej (potwierdzi zmniejszenie zapotrzebowania na energię do ogrzewania). Oba te dokumenty muszą zostać podpisane przez osobę wpisaną do rejestru osób uprawnionych do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej.

Prefinansowanie (zaliczka) w nowej odsłonie programu Czyste Powietrze możliwe jest tylko przez operatora i tylko w najwyższym oraz podwyższonym poziomie dofinansowania. Zaliczka wyniesie do 35% i będzie uwarunkowana przedłożeniem wraz z wnioskiem o dofinansowanie maksymalnie trzech umów z wykonawcami na realizację przedsięwzięcia. WFOŚiGW będzie wypłacał zaliczkę na konto wykonawcy na podstawie: dyspozycji beneficjenta, faktury zaliczkowej oraz listy sprawdzającej operatora, potwierdzającej spełnienie warunków programu.

Beneficjenci programu Czyste Powietrze mogą skorzystać z listy ZUM, która pomaga w wyborze urządzeń i materiałów kwalifikujących się do dofinansowania. Lista ZUM jest obowiązkowa w przypadku wyboru: pomp ciepła, kotłów zgazowujących drewno oraz kotłów na pellet.